سفارش تبلیغ
صبا ویژن

فیلم | عقاب‌ها هنگام پرواز رشته کوه آلپ را چگونه می‌بینند؟


 




نوبل شیمی 2019 به مخترعان باتری لیتیوم- یون داده شد


 

  • نوبل شیمی 2019 به مخترعان باتری لیتیوم- یون داده شد

    به گزارش گاردین بر اساس بیانیه آکادمی علوم سوئد در استکهلم در روز چهارشنبه 17 مهر جایزه 9 میلیون کرونی (740000 پوندی) نوبل با سهم‌های مساوی میان جان بی گودیناف از دانشگاه تگزاس در آستین آمریکا، ام‌ استانلی ویتینگهام از دانشگاه بینگهامتون در نیویورک و آکیرا یوشینو از دانشگاه میجو در ناگویای ژاپن تقسیم خواهد شد.

    گودیناف 97 ساله سالمندترین برنده جایزه نوبل در هر رشته تا به حال است و در آلمان متولد شده است. ویتینگهام دومین دانشمند برنده جایزه نوبل علمی در امسال است که متولد بریتانیا است.

    برای مدت درازی انتظار می‌رفت مخترعان باتری‌های لیتیوم- یون برنده جایزه نوبل شوند، چرا که نقشی اساسی در توسعه تکنولوژی‌های پیشرفته در جهان امروز داشته باشند.

    آکادمی علوم سوئد در بیانیه اش می‌گوید: «باتری‌های لیتیومی- یون بزرگترین سودها برای انسان‌ها به بار آورده‌اند.»

    باتری‌های لیتیومی- یون نسبت به انواع اولیه باتری‌های قابل‌شارژ سبک‌تر و کوچکتر هستند و در هر چیزی از تلفن‌های همراه و لپ‌تاپ‌ها تا ماشین‌های برقی یافت می‌شوند. این باتری‌ها می‌توانند مقدارهای بالای انرژی به دست آمده از انرژی خورشیدی یا انرژی باد را ذخیره کنند و امکان رها شدن جوامع از سوخت‌های فسیلی را فراهم می‌کنند.

    اساس باتری‌های لیتیوم- یون در هنگام بحران نفتی در دهه 1970 گذاشته شد. استنلی ویتینگهام بر روی روش‌هایی کار می‌کرد که به ایجاد تکنولوژی‌های انرژی عاری از سوخت‌های فسیلی بینجامد. او بررسی مواد فوق‌رسانا دست زد و یک ماده بسیار غنی از انرژی یافت که از آن برای ایجاد یک کاتود (قطب مثبت) ابداعی در یک باتری لیتیومی استفاده کرد. این ماده دی‌سولفید تیتانیوم بود که در سطح مولکولی دارای فضاهایی است که می‌توانند یون‌های لیتیوم را در خود جای دهد.

    در ساخت آنود (قطب منفی) این باتری از جمله از لیتیوم فلزی استفاده شده بود که گرایشی قوی به آزادی الکترون‌ها دارد. در نتیجه باتریی به وجود آمد که پتانسیل بالای اندکی بالای 2 ولت داشت. اما لیتیوم فلزی ماده‌ای واکنش‌دهنده است و باتری ساخته شده با آن خطر انفجار را دارد.

    جان گودیناف پیش‌بینی کرد کاتود این باتری در صورتی که به جای دی‌سولفید یک فلز از اکسید فلز ساخته شود، می‌تواند پتانسیل برقی بیشتری ایجاد کند. او پس از پژوهش‌های گسترده در سال 1980 نشان داد که اکسید کبالت با یون‌های لیتیومی قرار گرفته در میان آن می‌تواند پتانسیل برق بسیار بیشتری در حد 4 ولت ایجاد کند.

    بالاخره آکیرا یوشینو با اساس قرار دادن کاتودی که گودیناف ساخته بود، در سال 1985 نخستین باتری لیتیوم- یون قابل‌عرضه به بازار را ساخت. او به جای استفاده از فلز واکنش‌دهنده لیتیوم در آنود باتری از کوک نفت، یک ماده کربنی که مانند اکسید کبالت می‌تواند یون‌های لیتیوم را در خود جای دهد، استفاده کرد.

    نتیجه ایجاد باتری سبک‌وزن و مقاوم بود که می‌توانست صدها بار شارژ شود. مزیت باتری‌های لیتیوم- یون این است که بر اساس واکنش‌های شیمیایی که الکترود ازاد می‌کنند، نیستند، بلکه بر اساس جریان یافتن یون‌های لیتیوم در میان آنود و کاتود باتری هستند.

    باتری‌های لیتیوم- از هنگامی که در سال 1991 برای نخستین بار وارد بازار شدند، انقلابی در زندگی ما به وجود آورده‌اند و اساس جامعه‌ای بدون سیم و عاری از سوخت‌های فسیلی‌ شده‌اند.




برنامه‌های هفته ترویج علم اعلام شد


 

  • برنامه‌های هفته ترویج علم اعلام شد

    به گزارش وب‌سایت انجمن ترویج علم ایران نامه‌های هفته ترویج علم با هدف اشاعه تفکر علمی در جامعه، هماهنگی میان نهادهای مروج علم، آموزش مروجان علم و مرور دستاوردها و تجربیات ترویجی و کاربردی ارزنده افراد حقیقی و حقوقی فعال در این حوزه برگزار ­می‌شود.

    موضوع هفته ترویج علم سال 98 "ترویج علم با رویکرد شناخت ایران زمین: آب و هوا و فرهنگ " انتخاب شده است تا امکان پیوند ترویج علم با دانش عمومی، بسترسازی زمینه­‌های ترویجی برای شناخت ظرفیت­‌های اقلیمی و فرهنگی کشور و جلب توجه عموم مردم به شناخت علمی محیط پیرامون خود و ترویج روش‌­های علمی فراهم شود.

    بر اساس اعلام انجمن ترویج علم ایران‌، برنامه‌های هفته ترو?ج علم در سال 1398 به شرح ز?ر است:

    روزاول: بزرگداشت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه با محوریت "علم برای همه"، یکشنبه 19 آبان ماه 1398

    روز دوم: ترویج علم با رویکرد شناخت سرزمین ایران در حوزه اقلیم، دوشنبه 20 آبان ماه 1398

    روز سوم: ترویج علم با رویکرد شناخت سرزمین ایران در حوزه فرهنگ، سه‌شنبه 21 آبان ماه 1398

    روز چهارم: نقش رسانه در ترویج علم با رویکرد شناخت ایران زمین، چهارشنبه 22 آبان ماه 1398

    روز پنجم: بیستمین دوره جایزه ترویج علم، پنجشنبه 23 آبان ماه 1398.




پیدا شدن دیوار اسرارآمیز باستانی در غرب ایران | چه کسی این دیوار را ساخته است؟


 

  • پیدا شدن دیوار اسرارآمیز باستانی در غرب ایران | چه کسی این دیوار را ساخته است؟

    به گزارش همشهری آنلاین به نقل از لایوساینس این دیوار در منطقه سرپل ذهاب در استان کرمانشاه یافته شده است.

    سجاد علی‌بیگی، دانشجوی دوره دکترای بخش باستان‌شناسی دانشگاه تهران که در مقاله‌ای که در ژورنال Antiquity در این باره منتشر کرده است، می‌نویسد: «ساختن این دیوار با حجمی حدود یک میلیون متر مکعب سنگ به نیروی کار، مواد و زمان بسیاری نیاز داشته است.»

    به نوشته علی‌بیگی این دیوار در مسیری شمالی- جنوبی از ازتفاعات بمو در شمال سرپل ذهاب شروع می‌شود و در ناحیه‌ای نزدیک به روستای ژاو مرگ پایان می‌یابد.

    سفالینه‌های یافت شده به موازات این دیوار نشان می‌دهد که این دیوار در فاصله زمانی میان قرن چهارم پیش از میلاد و قرن ششم پس از میلاد ساخته شده است.

    علی‌بیگی می‌نویسد: «ساختارهایی اکنون ویران‌شده در جاهایی از این دیوار قابل‌مشاهده هستند. این ساختارها ممکن است مربوط به برج‌های کوچک دیوار یا ساختمان‌هایی در آن باشند.» به نوشته علی‌بیگی خود دیوار از مواد طبیعی محلی مانند قلوه‌سنگ و  تخته‌سنگ ساخته شده است و ملاط گچی میان سنگ‌ها در برخی جاها هنوز دیده می‌شود.

     گرچه باستان‌شناس از وجود این دیوار که درازای آن همانند دیوار هادریان در دوران امپراتوری روم در انگلیس است، خبر نداشتند، اما مردم محلی از مدت‌ها پیش با نام «دیوار گاوری» آن را می‌شناخته‌اند.

    • دیوار اسرارآمیز 

    باستان‌شناسان مطمئن نیستند که چه کسی و با چه هدفی این دیوار را ساخته است. با توجه به تخریب شدید دیوار حتی پهنا و ارتفاع دقیق دیوار هم معلوم نیست. بهترین تخمینی که می‌توان زد این است که این دیوار چهار متر پهنا و 3 متر بلندی داشته است.

    علی‌بیگی می‌نویسد: «معلوم نیست که این دیوار جنبه دفاعی داشته است یا جنبه نمادین» و اشاره می‌کند که ممکن است این دیوار حد مرز یک امپراتوری باستانی، شاید سلسله اشکانی (247 پیش از میلاد تا 224 پس از میلاد) یا سلسله ساسانی (224 تا 651 پس از میلاد) باشد. به گفته علی‌بیگی هر دوی این سلسله‌ها در غرب ایران شهرها و قلعه‌های بزرگ و  سیستم‌های زهکشی ساختند، بنابراین هر دوی آن منابع لازم برای ساختن دیوار گاوری را داشته‌اند.

    دیوار گاوری تنها دیوار طولانی باستانی در ایران نیست. باستان‌شناسان قبلا ساختارهای مشابهی را در شمال و شمال شرق ایران (دیوار گرگان) یافته‌اند که ممکن است به مقاصد دفاعی ساخته شده باشند.




بسیاری از نخبگانی که دنبال پیشرفتند نه نمایش، مهاجرت را ترجیح می‌دهند


 

  • بسیاری از نخبگانی که دنبال پیشرفتند نه نمایش، مهاجرت را ترجیح می‌دهند

    به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایبنا هفته ترویج علم از 18 تا 24 آبان در کشورمان برگزار می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین راه‌های ترویج علم تالیف کتاب است، از همین رو به سراغ علیرضا افشاری؛ دانشمند ایرانی و عضو سابق ناسا و مولف کتاب‌های «Leica Design 101 » و «Restoring the SLR, Marvels of Camera Design, and Engineering» که شرح مفصلی درباره اجزا و کاربرد انواع متفاوت دوربین عکاسی است، رفتیم و از او درباره کتاب‌هایش و اهمیت آنها پرسیدیم، ‌ افشاری گفت: محتوای اصلی این آثار حاصل 25 سال پژوهش و تحقیق درباره انواع دوربین‌هاست. در کتاب «لایکا» یک یک دوربین‌ها با جزییات دقیق بررسی شده‌اند و افراد هرنوع اطلاعاتی که از دوربین موردنظر خود می‌خواهند را می‌توانند با مطالعه آن به دست بیاورند. لازم به ذکر است که چند سال پیش یک موزه علمی هم در تهران از این دوربین‌ها دایر کردم با اینکه حاصل سرمایه شخصی بود به علت عدم حمایت از آن، به اجبار آنجا را بستم.
     
    وی افزود: در این موزه تمام انواع دوربین‌ها چه دوربین عکاسی و چه دوربین‌های نصب شده در فضاپیماها و تلسکوپ‌ها درج شده است؛ که برای تصویربرداری از فضای کیهانی تعبیه می‌شوند. در کل استقبال چندانی در ایران از موزه‌های علمی نمی‌شود؛ موزه‌هایی که حاوی محتوای ارزشمند برای دانشمندان و دانشگاهیان هستند.

    • تاریخچه دوربین عکاسی، تاریخچه پیشرفت آلمان و ژاپن است

    افشاری گفت: البته ناگفته نماند، زمانی که این موزه در منطقه زعفرانیه دایر بود از سوی مردم استقبال ‌شد اما با تغییر مدیر مجموعه مجبور به جابه‌جایی به خارج از تهران شدم که درنهایت پس از مدتی برچیده شد. در حال حاضر اشیایی که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را به عکاسان و پژوهشگران علوم فضایی بدهد، در حال خاک خوردن در گوشه انباری شخصی خودم هستند. اگر نگاه دقیقی به دوربین عکاسی بیاندازید متوجه خواهید شد با اطلاعاتی که داخل آن‌هاست می‌شود یک ماهواره ساخت که از لحاظ اپتومکانیک هم مملو از اطلاعات تکنیکی هستند. در واقع تاریخچه دوربین عکاسی، تاریخچه پیشرفت آلمان و ژاپن است که من در این کتاب به صورت مفصل شرح داده‌ام.
     
    این عضو سابق ناسا خاطر نشان کرد: در کتاب لایکا تصویر نقاشی‌شده اجزای تمامی دوربین‌ها درج شده است. این دو کتاب در سایت آمازون وجود دارند و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق این سایت آن‌ها را تهیه کنند.
     
    افشاری در ادامه با اشاره به ماهیت دانشمندان واقعی گفت: یکی از مشخصه‌های دانشمندان این است که در کودکی و در مدرسه نمره‌های بدی می‌گرفته‌اند؛ چراکه عموما این افراد ذهنیت گسترده‌تری نسبت به علم و روش علمی در مقایسه با جامعه خود دارند.
     
    وی در پاسخ به این پرسش که دانشمند حقیقی در قرن بیست‌ویک کیست و اساسا چرا این روزها علم به ویژه علوم تجربی راهی برای سلبریتی شدن برخی افراد شده است؟ گفت: ابتدا باید بگویم همواره برای افرادی که در راه علم گام می‌گذارند، شرایط به‌گونه‌ای پیش می‌رود که مسیر را با انتخاب‌های آگاهانه‌تری می‌پیمایند. این افراد عموما در این راه توجهی به نام و مقام ندارند. این موضوعی است که امروزه در سراسر دنیا هم مطرح است. دانشمندان حقیقی کسانی هستند که زمانی که استعداد داشتند، برای شکوفایی آن زمان صرف کردند و در نهایت بر قله دانش ایستاده‌اند.

    •  کارل ساگان در ناسا تحویل گرفته نمی‌شد

    افشاری در ادامه افزود: در حقیقت دانشمندان افرادی هستند که صرفا به علم علاقه دارند و به سیاست فکر نمی‌کنند. این افراد برای پول هم دنبال علم نرفته‌اند. افراد زیادی در دنیا وجود دارند که دارای این ویژگی‌ها هستند اما نامی از آن‌ها برده نمی‌شود؛ چراکه با سیاست‌های جهانی مخالفند. دانشمند به دنبال اهداف خاصی است که هر فردی آن را نمی‌بیند و این اهداف برخاسته از علاقه قلبی آن‌هاست؛ درحالی که این ویژگی‌ها کمتر در سلبریتی‌های علم دیده می‌شود؛ در واقع یکی از ویژگی‌های سلبریتی‌ها در علم، فن بیان بالای آن‌هاست؛ این افراد بسیار خوب می‌توانند حرف بزنند. برای مثال کارل ساگان دانشمندی که چندی پیش یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی ایالات متحده آمریکا را با عنوان کاسموس اجرا می‌کرد، دیگر اعضای عالی رتبه در ناسا بهای چندانی به موقعیت علمی وی نمی‌دادند، چراکه افراد ماهرتری بودند و تاثیرات بیشتری در پیشبرد علم داشتند. وی تنها به لحاظ اینکه مقابل لنز دوربین‌ها رفته مشهور شده بود؛ این فرد نمونه یک سلبریتی در دانش است.
     
    وی افزود: کم پیش می‌آید که فردی هم کرسی دانش را به معنای دانشمند بودن در اختیار داشته باشد و هم تبدیل به سلبریتی شده باشد؛ مانند اینشتین که هم مشهور بود و هم دانشمند. در کل جمع این دو مولفه جزو نوادر است.
     
    افشاری گفت: جامعه باید پذیرای دانشمندان باشد و روی نخبگان سرمایه‌گذاری کند. نخبگانی که علم علاقه قلبی آن‌هاست که قطعا بر جامعه هم اثرگذار خواهند شد. متاسفانه جامعه فعلی ما قدر این افراد را نمی‌داند. امروز مدیریت فناوری در ایران فرصتی پیدا کرده است که تنها به صرفه اقتصادی خود توجه می‌کند؛ مانند پارک‌های علم و فناوری که به دنبال پول درآوردن هستند نه به دنبال جذب استعدادها و نخبگان؛ در اصل یک سری شرکت‌هایی در این پارک‌ها فعالیت می‌کنند که به دنبال فرار مالیاتی بودند، بنابراین اغلبشان دغدغه علم و پیشرفت آن را ندارند.
     
    این عضو سابق ناسا افزود: روند مدیریت در کشور ما به گونه‌ای است که درک درست و سواد کافی از دانشمندان ندارد؛ به همین دلیل بسیاری از نخبگانی که به دنبال پیشرفت هستند و نه به دنبال نمایش، ترجیح می‌دهند مهاجرت کنند و در دیگر کشورها به ادامه تحصیل و پژوهش بپردازند. این افراد اجازه رشد و شکوفایی از سوی برخی تصمیم‌گیران را ندارند و ترجیح می‌دهند در ایران دست به فعالیت و پژوهش علمی نزنند.